Έπσταϊν, Ζαν

(Jean Epstein, Βαρσοβία 1897 – Παρίσι 1953). Γάλλος σκηνοθέτης και θεωρητικός του κινηματογράφου. Σπούδασε ιατρική στη Λιόν. Αργότερα, έγινε βοηθός του Λουί Ντελίκ και γύρισε την πρώτη του ταινία Παστέρ (1921). Μελέτησε τη θεωρία της σχετικότητας από ιδεαλιστικό πρίσμα, για να καταλήξει στην άρνηση της πραγματικότητας της ύλης. Εφάρμοσε τις αντιλήψεις του στον κινηματογράφο, ξεκινώντας από τη διαπίστωση ότι ο κινηματογράφος μετατρέπει μια ασυνέχεια (τη σειρά των ξεχωριστών σταθερών φωτογραφιών) σε μια συνέχεια (την κίνηση πάνω στην οθόνη) και είναι σε θέση να παραμορφώνει τη διάσταση του χρόνου με απλά τεχνάσματα. Έτσι, για τον Έ. ο κινηματογράφος είναι μια μηχανή που σκέφτεται αυτόνομα, ικανή να εισάγει τον θεατή σε έναν κόσμο με διαφορετική δομή. Οι θεωρίες του προέκυψαν από μια μάλλον έντονη σκηνοθετική δραστηριότητα, που κατέληξε σε ασυνεχή αποτελέσματα. Το πιο ολοκληρωμένο έργο του είναι Ο κυρίαρχος της θύελλας (Le tempestaire, 1947), ένα ντοκιμαντέρ, όπου εφάρμοσε όλες τις θεωρητικές και πρακτικές εμπειρίες του. Σκηνή από την ταινία «Το τέλος της Γης» (1928), που αποτέλεσε αποφασιστική καμπή στο έργο του Γάλλου σκηνοθέτη Ζαν Έπσταϊν.